OYUN ÖRNEKLERİ
- Hangi oyunu oynarsanız oynayın, neşeli, coşkulu keyifli olun.
- Oyunların göreve dönüşmesinden kaçının.
- Önce siz eğlenin ve keyif alın.
- Top oynama
“Ahmet bak bu top” (nesneleri sürekli gösterin ve nesnelerin ismini söyleyin). Uzaktan komut almayan çocuğa, uzaktan ve arkası dönükken komut vermeyin. Örneğin; top oynayacaksınız. Yere eşinizle karşılıklı bacaklarınızı açıp oturun, biriniz çocuğunuzu önünüze alım ve karşılıklı top oyunu oynayın.
Topu yerden yuvarlayarak çocuğa atın. Neşe ve heyecanla, “Oley” ya da “yaşasın” gibi ifadeler kullanın. Çocuğun da topu size atması için teşvik edin. Eğer çocuk tepki vermezse eşiniz çocuğun ellerinden destekleyerek topu atmasını sağlasın ve yine “Aferin, topu çok güzel attın” diyerek ödüllendirin.
Çocuğun dikkatini çekebilmek için topla abartılı hareketler yapın. Topu havaya atıp tutun. Topu havadan çocuğa atın. Eşinizin yardımıyla yakalamasını sağlayın. Ödüllendirmeyi unutmayın.
Bunlardan başka, basket atma, sektirme gibi topla yapılacak diğer hareket ve oyunları da çocuğa gösterip oynaması için teşvik edin.
Araba Sürme
Arabayı elinize alın ve çocuğun ismini söyleyerek “bak araba” deyip çocuğa gösterin ve arabayı sürerken araba sesi çıkarabilirsiniz. Arabayı ses çıkararak sürün. Çocuğun da sürmesi için teşvik edin. Yapmıyorsa elinin üzerinden destek vererek sürmesini sağlayın. Yaptığı zaman “Aferin çok güzel sürdün” şeklinde geri bildirim verin.
Çocuk arabayı eline aldığında tekerleğini çevirmeye çalışabilir ya da hiçbir şey yapmadan bakabilir. Bu durumda hemen müdahale edip arabayı yere koyarak sürmesi için teşvik edin. ‘Aaa tekerleği patlamış’ diyerek arabayı tamir etme gibi oyunlar oynayabilirsiniz. Her oyunu oynarken her oyuncağın adını söylemeye dikkat edin.
Siz arabalardan birini sürerken eşiniz de çocuğu eliyle desteklesin ve o da diğer arabayı sürsün. Karşılıklı ses çıkararak arabalara yarış yaptırın ya da çarpıştırın.
Legolarla oynama
Küpleri üst üste koyarak kule yapın. Alkışlayın ve çocuğun da küpleri koyması için teşvik edin. Küp koyarsa alkışlayın ve ödüllendirin. Küpleri yan yana koyarak tren yapın ve yine çocuğu teşvik edin. Üst üste koyduğunuz küpleri abartılı sesler çıkararak elinizle veya topla devirin. Alkışlayın. Mutluluk ifadeleri kullanın.
Çocuğunuz oynadığınız oyunları tekrarlayıcı bir biçimde oynamaya yönelebilir. Böyle bir durumda oyunu sonlandırıp ‘bitti’ ifadesini kullanmanız ve oyuncakları başka bir oyuna geçmek için kaldırmanız gerekmektedir. Oyuncak seçerken tüm oyuncaklar ortada olmamalı, iki oyuncak çocuğa gösterilip, örneğin; ‘doktorculuk mu oynayalım, tamircilik mi’ diye sorun. Çocuk hangisini seçtiyse onu ifade edip oyuna başlayın. Tüm oyunları benzer şekilde geliştirebilirsiniz. Her seferinde ismini söyleme ve göz temasını sağlamaya çalışma önemlidir.
Çocuklar önce ‘ben dili’ni öğrenirler. Örneğin; yeni konuşmayı öğrenen bir çocukla konuşurken yaptığı eylemleri, eline aldığı nesneleri ya da işaret ettiklerini onun dilinden söyleyin. Suyu gösteren çocuğa ‘susadım’, sizi kaldırmaya çalıştığında ‘anne gel’ deyin. Çünkü çocuğunuz konuşursa bunları söyleyecektir.
Gün içinde ne yapıyorsanız çocuğu da mümkün olduğu kadar yanınızda tutmaya çalışın. Yaptığınız her şeyi çocuğa anlatın. Elinize aldığınız her nesnenin adını söyleyin.
Örn: Mutfakta yemek yaparken çocuğu da mutfağa götürün. Önüne bir tencere ve kaşık koyup masuscuktan yemek yapıyor, karıştırıyor, tadına bakıyor gibi yapabilirsiniz. Çocuğu da bunu yapması için teşvik edin. Elinden destek sağlayabilirsiniz. Çocuk bundan hoşlanmadıysa ilgisini çeken başka bir şeyle onun yanınızda tutmaya çalışın. “Bak ben ne yapıyorum” diyerek yaptığınız işi ona anlatın (Örn: Ahmet bak elma. Ben elma soyuyorum).
Gün içinde sürekli etrafınızdaki nesnelerin ismini söyleyerek konuşun. Çocuk konuşamıyor olsa da algılamasının gelişimi için bu önemlidir. Özellikle de söylenişi basit nesnelerin ismini söylerken nesneyi ağzınızın yanında tutun ve nesneyi söylerken ağzınızın aldığı şekli çocuğun görmesini sağlayın. Bu, dil gelişimi açısından önemlidir.
Konuşamayan çocuklarda öncelikli olarak çeşitli nefes kontrolü ve ağız hareketleri egzersizleri yapabilirsiniz. Balon üfleme, kağıda dökülen pudrayı üfleme, rüzgar gülünü üfleme, elde tutulan kağıt mendile üfleme, mum söndürme, ağız kenarındaki balı yalama, mimikleri taklit etme, sakız çiğneme, dondurma yalama, çiçek kolonya koklama, pipetle içecek içme gibi örnekler çoğaltılarak çalışılabilir.
Ağızla ilgili egzersizlerin ayna karşısında yapılması faydalı olacaktır. Henüz konuşmayan bir çocukta bu egzersiz aşamalarından sonra dil gelişimi için faydalı olabilecek en önemli çalışmalardan biri “hayvan sesler” dir. Bunun için hayvan sesleri çıkaran oyuncak ve hayvan resimleri olan kitaplardan faydalanabilirsiniz.
Öncelikle daha basit seslerden başlayın.
Örn: “Ahmet bak köpek. Köpek hav hav diyor” deyip sese vurgu yaparak sesi birkaç kez tekrarlayın.Köpek, kuş, kedi, kuzu, inek sesi gibi kolay seslerden başlamanız daha uygun olacaktır.
Her seferinde hem hayvanı gösterin hem sesini çıkartın. Ağzınıza dikkat etmesini teşvik edin. Çocuk bir sesi çıkarmayı başardıktan sonra diğer sese geçin. Bazen çocuk haftalarca seslere tepki vermeyin.Bu durumda tek bir hayvan sesinde kalmayın, diğer sesleri de çıkararak çocuğun dikkatini çekmeye çalışın.
Günlük oyunlarınız içinde “Ali babanın çiftliği” şarkısını da söyleyerek çocuğun bu seslere daha fazla dikkat etmesini sağlayabilirsiniz. Şarkılar ve bu şarkılara ait hareketleri öğrenin ve çocuğunuzla karşılıklı oyunlarınızda bu şarkıların hareketlerini yaparak söyleyin.
){kind=link}
